Hier wordt nagegaan hoe Lode Craeybeckx van het radicale Vlaams-nationalisme evolueerde naar de Belgische sociaal-democratie. Telkens was daarbij zowel een Vlaams als een maatschappelijk project in het geding. Hij nam echter een verre van onproblematische houding aan tegenover de 'Vlaamse identiteit'. Dat werpt de vraag op of zijn Vlaams engagement meer is geweest dan een vehikel voor zijn maatschappijkritiek.
Voor Parijs was een intern eensgezind België het sluitstuk van zijn veiligheidsplannen in West- Europa. Frankrijk beschouwde de Gentse universiteit als het tastbare symbool van de aanwezigheid van de Franse taal en cultuur in Vlaanderen, en vreesde dat de vernederlandsing een bedreiging vormde voor de Belgische nationale eenheid. Onmiddellijk na de wapenstilstand hoopten de Fransen het Vlaamse tij nog te kunnen keren. De goedkeuring van de Nolfuniversiteit in 1923, waarbij naast een Frans ook een Nederlands taalregime werd ingevoerd, maakte een einde aan de Franse illusies.